Станислав Лем: Fiasko

Pierwotnie akcja toczy sie na Tytanie, ksiezycu Saturna, gdzie bohater Angus Parvis poszukujac zaginionych budowniczych kopalni oraz komandora Pirxa, ktory ruszyl im na ratunek, sam popelnia blad w obcym czlowiekowi, mieszkancowi Ziemi, terenie i staje w obliczu nieuchronnej smierci. W nadziei wskrzeszenia przy pomocy przyszlych zdobyczy nauki, dokonuje aktu szczegolnego samobojstwa przez poddanie sie hibernacji.

Po okolo stuleciu, na pokladzie rakiety zmierzajacej w kierunku nieznanej cywilizacji pozaziemskiej, zostaje ozywiona jedna z osob, ktorych ciala odnaleziono na Tytanie. Naukowcy przypuszczaja, ze uratowanym moze byc Parvis lub Pirx, lecz rowniez po wskrzeszeniu, czlonkom zalogi nie udaje sie ustalic jego danych personalnych, w zwiazku z czym wystepuje dalej pod przybranym imieniem i nazwiskiem jako Marek Tempe. Konstrukcja powiesci, wykluczajaca tzw. narratora wszechwiedzacego, pozostawia czytelnika w niepewnosci co do mozliwego rozwiazania zagadki tozsamosci bohatera.

Kiedy statek dolatuje do celu, jedno z najistotniejszych zadan w zakresie kontaktu bezposredniego z obca cywilizacja zostaje powierzone wskrzeszonemu. Porozumienie miedzy „bracmi w rozumie” okazuje sie jednak ostatecznie niemozliwe na skutek zbyt glebokich roznic biologicznych oraz kulturowych i konczy sie tytulowym fiaskiem.

Bedac ostatnia z powiesci Stanislawa Lema, stanowi ona szczegolne podsumowanie wielowatkowej beletrystycznej tworczosci pisarza. Wielostronnie i dynamicznie przedstawia w niej uwiklanie czlowieka we wlasna nature, zdeterminowana ziemskimi warunkami. W ten sposob autor, nie po raz pierwszy, sceptycznie odnosi sie do mozliwosci kontaktu z naszymi „bracmi w Kosmosie”. Ostateczna przeszkoda okazuje sie nie sama odleglosc, lecz odmiennosc.