«Шчаслівы муж» — чатырохактавая камедыя беларускага драматурга Францішка Аляхновіча, напісаная ў 1922 годзе. Услед за п'есай «На Антокалі» камедыя працягвала традыцыю выкрыцця мяшчанскага ладу жыцця.
У аснове п'есы — рэальны факт з жыцця Ф. Аляхновіча, калі ён, будучы маладым безграшовым артыстам, вымушаны быў у адным мяшчанскім доме выдаваць сябе за графа.
Францішак Аляхновіч
Шчасьлівы муж
Асобы
Гаўдэнт
Залепка.
Магдалена, яго жонка.
Фэлька, яе прыяцелька.
Ільдэфонс Мацальскі.
Панна Уршуля
Калістрат Мяшочак.
Мяшочыха, яго жонка.
Леокадыя, іх дачка.
Пышка.
Шышка.
Лапурка.
Галька, яго жонка.
Мар'янна.
Акт I
Зьява 1
Гаўдэнт і Магдалена.
Гаўдэнт
Магдалена
Гаўдэнт. Не было калі, коцік–Магдзя!.. Але я хутка, — толькі ты не крычы, калі ласка, бо рука ў мяне дрыжыць, парэжуся.
Магдалена. Скажы мне, нашто ты накупіў гэтулькі гарэліцы?!. Каб хаця адну бутэльку віна, а то толькі гарэлка!
Гаўдэнт. Для баб ёсьць салодкая.
Магдалена
Гаўдэнт. Для мужчын ёсьць спіртус і гарэлка.
Магдалена. Ты зноў сваё: гарэлка!.. Дурны. Але я кажу, калі прыйдзе раптам якая рыстакратычная асоба, што тады?
Гаўдэнт. Ня прыйдзе, коцік! Я гэтакіх ня прасіў.
Магдалена. Дурны, як бот. А вось можа прыйдзе!
Гаўдэнт.
Магдалена. А вось ты ня ведаеш! А я кажу, што можа прыйсьці. Справа ў тым, што да Фэлькі падлабуніваецца адзін граф і яна мне казала, што ён хоча разам з ёй сюды прыйсьці.
Гаўдэнт.
Магдалена. Ага! Вось разьзяўляй цяпер рот.! Ты думаў, што на мае імяніны павінны зьбірацца толькі розныя шаўцы ды краўцы ды твае сябры–пьяніцы. А вось можа прыйсьці й чэлавек з вышэйшага сьвету.
Гаўдэнт. Але лепш было–б, коцік, каб была свая кумпанія… Выпілі–б, паскакалі… А то гэтак граф дык ён пачне зараз праз нос барматаць он–он! сон–сон! — а чэлавек нічагусенькі не разумее.
Магдалена. Дурны не разумее. А я вось разумею… Ну, ведама, ня ўсё, але шмат разумею.
Гаўдэнт
Магдалена. А вось: ты ня ведаеш, а я ведаю
Гаўдэнт. Жывы сэм, жывы задор… Які гэта задор?
Магдалена. Гэта значыць: я вас люблю больш чымсь жыцьцё сваё… Ну, але ты хутчэй ідзі купі віна, бо скора ўжо мабыць госьці пачнуць зьбірацца.
Гаўдэнт
Магдалена. Ня трэба канчаць, і так добра будзе.
Гаўдэнт. Але як–жаж так, Магдзя! Поў барады аголена…
Магдалена. Пасьпееш пасьля агаліцца, як прыдуць госьці: сядзеш сабе ў кухні і ніхто табе ня будзе ерэшкаджаць…
Гаўдэнт
Магдалена. А я табе даўно ўжо казала: ідзі! каб паслухаўся, дык–бы й не паэзаўся… Чакай, я табе дам плястар.
Гаўдэнт
Магдалена. Ну, хутчэй–жа! хутчэй!
Магдалена
Гаўдэнт
Зьява 2
Гаўдэнт, Магдалена, Фэлька.
Магдалена
Фэлька
Гаўдэнт
Магдалена
Зьява 3
Магдалена, Фэлька.
Магдалена
Фэлька. Я бачылася з ім сягоньня… Казаў, што напэўна прыйдзе, але крыху пазьней бо мае якуюсь важную справу… Але, ведаеш? тады, як я была з ім у кінэматографе і мы спаткаліся з табой, я пасьля тады сказала яму ўсё. А ён кажа: «у мяне заўсёды так; адзін раз у Парыжы — кажа — адна графіня так была ўва мне закахаўшыся, што свайго балькону скокнула проста ў мора і ўтапілася…» Га, які фанфароністы!
Магдалена. Ну, не дзівота! Такі малады, прыгожы дый яшчэ — граф!.. Але, Фэлечка, памятай! Я свайму сказала, што ён маецца прыйсьці разам з табой, бо ён да цябе падлабуніваецца… Дык–жа памятай, не прагаварыся, бо мой стары йзноу зробіць авантуру, пачне біцца лобам аб падлогу і маліцца да сьвятога Язэпа…
Фэлька. Ну, мяне ўжо вучыць ня трэба!.. А куды–ж ты яго паслала?
Магдалена. Падумай толькі: ён накупіў спіртусу і гарэлкі! Да чаго–ж гэта падобна? Прыдзе граф, а ў нас няма ані воднай бутэлькі віна! Ен езьдзіў усюды па заграніцах і мусіць гарэлкі ня пье.
Фэлька. Пье, ня бойся! Я яго бачыла, як ён на адным баль–маскарадзе лактаў пры буфэце гарэлку, дык аж нос пачырванеў.
Магдалена. Але ўсёж–такі хай ня думае, што мы нейкія хамы, якія нічога лепшага ня бачылі.
Магдалена. О, нехта прыйшоў! можа ён!
Фэлька
Зьява 4
Фэлька, Магдалена, Пышка, Шышка.
Магдалена
Фэлька. Мне казаў, што прыйдзе напэўна.
Пышка і Шышка
Магдалена
Пышка
Шышка
Магдалена. Дзякую, дзякую… Сядайце, калі ласка.
Пышка і Шышка. Пагода сягоньня харошая…
Магдалена. Што вы казалі?
Пышка. Гм… таго… як яго?..
Шышка. Мы кажам, што пагода сягоньня харошая.
Магдалена. Ну… так сабе…
Пышка. Але бывае пагода лепшая.
Магдалена. У нас рэдка бывае добрая пагода… А вось заграніцай дык зусім што інакшае: там заўсёды добрая пагода, гэты год цьвітуць ананасы, усе гавораць толькі пафранцузку: жэ ву зэм, жэ ву задор… а ў нас што?!
Фэлька. А ты скуль ведаеш?
Магдалена. Калі кажу, значыць ведаю.
Шышка. А ў мяне быў знаёмы, каторага брат раз езьдзіў заграніцу, дык ён казаў…
Магдалена
Фэлька. Хіба што ён.
Магдалена
Зьява 5
Пышка, Шышка.
Шышка. Ты зусім ня ўмееш гаварыць з дамамі.
Пышка. Бо з ёю трудна, — бачыў, якая вучоная! Але з іншымі дык я нічога… магу…
Шышка. Але! з ёю трудна. Ты з ёю аб пагодзе, а яна табе зараз аб заграніцы — і пафранцуску!
Пышка. Француская мова страшэнна смяшная. Я раз чуў як французы гутарылі: было вельмі сьмяротна.
Зьява 6
Пышка, Шышка, Магдалена, Мяшочак, Мяшочыха, Леокадыя.
Магдалена
Мяшочак
Мяшочыха
Мяшочак
Пышка
Мяшочыха. Калістрат! Ды кінь ты ўжо дурыць галаву моладзі сваей астраноміяй! Ім ня тое ў галаве.
Мяшочак
Мяшочыха
Мяшочак. З якой кадкай?..
Мяшочыха
Магдалена
Зьява 7
Мяшочак, Мяшочыха, Леакадка, Пышка, Шышка.
Мяшочыха
Мяшочак праз гэты час задрамаў.
Пышка і Шышка сядзяць каля Леокадыі, ня ведаючы аб чым гутарыць; адзін параўляе маншэты, другі — каўнер.
Леакадка сядзіць, скромна апусьціўшы вочы.
Мяшочыха
Пышка і Шышка
Леакадка. А нічога сабе, толькі вецер…
Шышка. А мне здаецца, што ветру няма.
Леакадка. Не, вецер ёсьць.
Пышка. Ня так ужо каб надта, але трохі.
Шышка. Ну але, трошачкі дык ёсьць.
Мяшочыха. Ну, што–ж вы йзноў замоўклі?
Пышка. А вось учора быў дождж. Леакадка. Няўжок? А я вось не памятаю.
Мяшочыха
Леакадка. Ах, праўда, я праз увесь дзень грала!
Мяшочыха
Пышка і Шышка. Але, любім.
Мяшочыха. Мая Леакадка страшэнна любіць музыку. Яе нельга адарваць ад фартэпьяну, цалюсенькі дзень грае; ужо навет суседзі пачынаюць жаліцца.
Леакадка
Шышка. І чаму гэта так дзіўна бывае, што ўлетку падае дождж, а ўзімку — сьнег!
Леакадка. Як падае дождж, дык надта дрэнна.
Пышка. Асабліва, калі парасона няма.
Мяшочыха.
Мяшочак. Дай паспаць… Адчапіся!.. Яшчэ рана.
Зьява 8
Мяшочак, Мяшочыха, Леакадка, Пышка, Шышка, Магдалена, Фэлька, Мацальскі.
Магдалена
Мацальскі. Вельмі прыемна…
Шышка
Пышка. Я жывога графа першы раз бачу.
Шышка. А ў майго брата быў знаёмы, дык ён расказваў…
Мацальскі. Мэдам і мэсье! Проста кажучы, вельмі рад, што я апынуўся сягоньня ў гэтай незнаёмай, але такой вясёлай кумпаніі. Я сам чэлавек вясёлы і люблю павесяліцца, і прыйшоў–бы сюды шмат раней, каб ня служба.
Магдалена
Мацальскі. Ня тое, каб служба, а гэтакая. Проста кажучы, калі глядзець на справу з погляду, дык і ня служба, а гэтакая гульня, можна сказаць пур пассэ лятан…
Магдалена. Вы, пан граф, мусіць займаецеся палітыкай?
Мацальскі. Але, і палітыкай… Бо, ведаеце, такая нуда, такая страшэнная нуда, што трэба хоць чымсь займацца, каб было весялей.
Мяшочыха. А музыку вы любіце, пане граф?
Магдалена
Мацальскі. О, вельмі!.. Асабліва вальсы!.. Як зайграе музыка: тра–ля–ля, тра–ля–ля, тра–ля–ля, ды проста кажучы, ногі самі скачуць…
Мяшочыха
Мацальскі. А вось заграніцай дык я чуў не такую музыку, як у нас бывае, а такі вялізны аркестр, мусіць дзесяць або сто тысяч чэлавек… Дык гэтакі аркестр так голасна грае, што ў другім горадзе, суседнім, так мусіць вярстоў за сто, людзі пад гэту музыку скачуць…
Мяшочак
Мацальскі. Што? Каго? А! проста кажучы, зоркі глядзець… Ха–ха–ха! Вясёлая кумпанія! Люблю вясёлых людзей!.. Тру–ля–ля!.. Тру–ля–ля…
Зьява 9
Тыя–ж і Гаўдэнт.
Гаўдэнт
Магдалена
Зьява 10
Тыя–ж без Магдалены і Гаўдэнта.
Мацальскі. А! гаспадарскія клопаты!.. Госьці нарабілі гаспадыні клопату!.. Калі ласка… калі ласка…
Пышка. А… пагода сягоньня харошая…
Мацальскі
Мяшочыха
Зьява 11
Тыя–ж, Магдалена, Гаўдэнт.
Магдалена
Мацальскі
Гаўдэнт
Мацальскі. Мэдам і мэсье! Калі можна спытацца, ці скокі будуць?
Магдалена. Няўжож! Толькі ў нас музыка няважная, можа вы, граф, не прывыклі танцаваць пад гэтакую…
Мацальскі. Нічога… я прывык пад уселякую… Асабліва ў такой вясёлай кумпаніі… Вы пазволіце першага вальса з вамі… Тру–ля–ля!..
Магдалена. Калі ласка… з вялікай прыемнасьцю.
Мацальскі
Магдалена
Зьява 12
Тыя–ж, Лапурка, Галька, Уршуля
Лапурка
Магдалена. Фу!.. Ну, што вы!.. Дзякую!..
Галька
Магдалена. Дзякую… дзякую…
Уршуля
Магдалена. Дзякую… Будзьце знаёмы: граф Мацальскі, — пан Лапурка з жонкай, панна Уршуля…
Мацальскі
Магдалена. Ну, і ня будзем марудзіць. Калі ласка, прашу ўсіх сюды, у гэты пакой, закусіць крыху… Прашу!..
Пышка
Шышка. Пры стале, здаецца, можна маўчаць… але вось у часе скокаў дык трэба гаварыць камплямэнты…
Пышка. Гм… трудна…
Шышка. Есьць такая кніжка, называецца «самавар вівр», ці што, дык у ёй напісана ўсё, як і калі трэба. Мы яе купім у складчыну. Добра?
Пышка. Але. Купім…
Магдалена
Пышка І Шышка. Мы ўжо… выбачайце…
Магдалена
Мацальскі
Усе. Уррра!
Акт II
Зьява 1
Гаўдэнт, Магдалена, Мацальскі, Фэлька, Мяшочак, Мяшочыха, Леакадка, Уршуля, Лапурка, Галька, Пышка, Шышка.
Мяшочак
Мацальскі. Гэта мусіць ад ветру…
Мяшочак. Сам ты ад ветру… Я пытаюся, чаму…
Мацальскі. Выбачайце, але я не ад ветру, і абражаць сябе не пазволю!
Мяшочыха
Магдалена
Мацальскі
Магдалена. Ах, Божа мой! і забілі?
Мацальскі. Ці я дурны! Каб у турму папасьці! Фі донк!
Мяшочак
Мацальскі. А цяпер мэсье і мэдам, я думаю, можна пайсьці ў скокі.
Уршуля, Галька і Леакадка
Магдалена. А вось пан Лапурка нам зайграе на гармоніку… Пане Лапурка, калі ласка!
Лапурка. Авэк мой плязір, ак кажа пан граф.
Магдалена. А стол перанясем сюды, тагда будзе больш месца.
Пышка і Шышка. Авэк наш плязір!
Мацальскі
Магдалена. Толькі выбачайце, граф, што ў нас няма фартэпьяну.
Мацальскі. Нічога, пад гармонік яшчэ ляпей, лягчэй злавіць тахт… Тру–ля–ля…
Зьява 2
Мяшочак
Пышка. Чуеш, я забыўся, з якой нагі трэба пачынаць: з правай, ці з левай?
Шышка
Пышка. Ага! ужо ўспомніў! але! вось так: раз, два, тры…
Мяшочыха
Пышка і Шышка. А мы ўжо… ўжо йдзем!..
Зьява 3
Мяшочак
Гаўдэнт
Мяшочак
Мацальскі
Гаўдэнт
Зьява 4
Мяшочак, Гаўдэнт, Фэлька.
Фэлька
Гаўдэнт. Панна Фаліцыя! А гэты граф… дык скуль ён тутака ўзяўся?
Фэлька. Гэта мой знаёмы.
Гаўдэнт
Фэлька. А што–ж? Няма дзіва! Я многа графаў ведаю, я навет знаю двох баронаў і аднаго князя.
Гаўдэнт
Фэлька. А што–ж вы думалі!
Гаўдэнт
Фэлька. Хто?
Гаўдэнт. Гэты граф.
Фэлька. Дык якжа–ж інакш? Цяпер такая мода… А вось вы ня бачылі самых модных танцаў, дык яшчэ горэй: зусім адзін пры адным прытуліўшыся і твар з тварам блізюханька…
Гаўдэнт. Ну, я–бы такіх танцаў не скакаў. Грэх!
Фэлька. Ну во! постнік які!
Гаўдэнт. Не падабаецца мне ўсё гэта, страшэнна не падабаецца… Каб толькі гэтыя імяніння скончыліся блага!
Зьява 5
Мяшочак, пасьля Мацальскі з Магдаленай.
Магдалена
Мацальскі. О, мая багіня! пытайнеся! Усё скажу.
Магдалена
Мацальскі
Магдалена
Мацальскі. Анёлачак! Не кажы: граф! Кажы: Ільдэфонс! Мой дарагі Ільдэфонс!
Магдалена
Мацальскі
Мяшочак
Мацальскі і Магдалена
Мацальскі
Магдалена. Я тут баюся…
Мацальскі
Магдалена. Не, ня тут, ня тут… Пасьля… Пойдзем цяпер паскакаць!..
Мацальскі. Ну, пойдзем!.. Ах ты ягадка! Тру–ля–ля!..
Зьява 6
Мяшочак, Уршуля, Галька.
Уршуля
Галька. Гэтыя людзі з вышэйшага сьвету І яны такія. Я чула, што яны, як паедуць заграніцу, дык не бяруць там шлюбу па нашаму, у касьцёле, а йдуць да нейкага чыноўніка, там расьпішуцца толькі і жывуць ужо, як муж з жонкай. Зусім бальшавікі.
Уршуля. Ах, фі! фі!.. Што вы кажаце! Вось сорам!
Галька. Няма дзіва — усе яны бязбожнікі.
Уршуля. Пані Галена! Што я вас хацела спытацца… але ня ведаю як сказаць… трохі сорамна.
Галька. Ну?
Уршуля
Галька. Ха–ха–ха!
Уршуля
Зьява 7
Мяшочак, Уршуля, Галька, Пышка, Шышка.
Пышка
Шышка
Пышка
Шышка. Ну добра…
Зьява 8
Мяшочак, Мяшочыха, Леакадка.
Мяшочыха
Леакадка. Я ведаю, што рабіць, мамачка!
Мяшочыха
Леакадка. Я ведаю, мамачка!..
Мяшочыха. А калі ён будзе казаць, што цябе любіць і жыць без цябе ня можа, дык ты саромліва апусьці вочы ўніз і скажы яму: «пагутарце аб гэтым з маей мамай»…
Леакадка. Калі ён нічога гэткага і ня думае казаць, а толькі сьмяецца і шчыпаецца.
Мяшочыха
Леакадка. Але. Усё хапае за бок, то за іншае месца і ўсё сваё: «тру–ля–ля»…
Мяшочыха
Мяшочак
Мяшочыха. Ах, Божа мой! Калістрат сьпіць, а граф можа пабачыць і будзе сьмяяцца
Мяшочак
Леакадка. Граф ужо бачыў, што папа пьяны.
Мяшочыха
Мацальскі. О! мэдам!
Мяшочыха і Леакадка. Ох, граф!
Зьява 9
Мяшочак, Мацальскі, пасьля Уршуля.
Мацальскі
Уршуля
Мацальскі. Я–ж з вамі здаецца не тацавала, дык скуль ведаеце?
Уршуля. Але я бачыла, як вы… з іншымі.
Мацальскі. Але… я вучыўся ў танцы ў Шрайбмана.
Уршуля. Вы такі сумны: вы мусіць закахаўшыся, або вершы пішаце?
Мацальскі. За шмат гарэлкі выпіў… Я яшчэ перад тым, як прыйсьці сюды, спаткаўся з адным прыяцелям і мы здорава сербанулі.
Уршуля. Ці вам больш падабаюцца брунэткі ці бляндынкі?
Мацальскі
Уршуля. Ці вы маглі–б палюбіць асобу, каторай чыстае дзявочае сэрца яшчэ не спазнала каханьня і каторая усей душой першы раз у жыцьці ўлюбіла–бы вас?
Мацальскі. Чаму–ж не? Гэткія здарэньні ў мяне ўжо былі.
Уршуля. Ах, я бачу, што вы баламут… Граф! павахлюйце крыху, я так змарылася!
Мацальскі
Мацальскі. Ну, выбачайце, рука баліць, не магу больш…
Уршуля
Зьява 10
Мяшочак і Гаўдэнт.
Гаўдэнт
Зьява 11
Мяшочак, Гаўдэнт, Мацальскі, Магдалена.
Магдалена. Ах, калі я так баюся!
Мацальскі. Ня бойся, ціпачка, ніхто–ж аб гэтым ня будзе ведаць, ты прыйдзеш праз другія дзьверы, — не ад вуліцы, значыцца, а праз браму, праз кухню…
Магдалена. Калі–ж так неяк… не выпадае…
Мацальскі. Праз кухню выпадае. Нікога ў кватэры ня будзе, буду толькі адзін я… буду чакаць…
Гаўдэнт
Мацальскі
Магдалена. Ах, каб толькі мой муж не даведаўся!
Мацальскі. Ніхто не даведаецца. Зачынім дзьверы на ключ… і будзем шчасьлівы!
Гаўдэнт
Мацальскі. Значыцца добра? Прыйдзеш?
Магдалена. Ах, калі я сама ня ведаю… Ну, добра…
Мацальскі
Гаўдэнт
Магдалена
Мацальскі
Магдалена
Мацальскі. Тіп–топ.
Магдалена. Але. Тіп–топ. Страшэнна трудны, не вельмі модны.
Гаўдент
Зьява 12
Мяшочак, Мацальскі, Магдалена.
Магдалена
Мацальскі. Ну, нічога, ён–жа майго адрэсу ня ведае, ён нам не перашкодзіць… Вось я табе зараз напішу свой адрэс, а ты яго добра схавай, каб раптам твой муж не знайшоў…
Магдалена. Ах, не, не! я баюся! Ня трэба, я не прыйду!
Зьява 13
Мяшочак і Мацальскі.
Мацальскі
Зьява 14
Мяшочак, Уршуля, Пышка.
Уршуля
Пышка. А дзе яна, калі можна спытацца, гэтая хустачка?
Уршуля. Ах, Божа–ж мой! У торбачцы. Такая чорная торбачка.
Пышка
Пышка
Уршуля. Заўсёды пасьля дрэннай пагоды бывае харошая…
Пышка. А бывае, што пасьля харошай пагоды бывае дрэнная…
Уршуля. Ах, пане Пышка, пакіньце мяне, калі ласка, у мяне галава разбалелася, мігрэнь…
Пышка. Калі трэба якога лякарства, дык зараз… у мяне ёсьць знаёмы аптэкар…
Уршуля. Ах, нічога ня трэба, толькі я пасіджу тут гэтак адна, вы мяне пакіньце, гэта пройдзе…
Пышка
Уршуля
Зьява 15
Мяшочак, Уршуля, Мацальскі.
Мацальскі
Уршуля
Мацальскі
Уршуля. Чаму вы са мной гэтакі нясьмелы? Трэба было адразу сказаць усё. Я вас так добра разумею. Ніхто гэтак не адчувае вашай душы, як я. Яны ўсе — гэта не для вас кумпанія. А нашы душы адразу адна адну зразумелі, хаця так мала слоў было сказана… Тады ўжо, як вы скурачкай апальцыну папалі мне ў лоб, я ўжо ўсё зразумела, усё адчула…
Мацальскі
Уршуля. Пойдзем! Пойдзем скакаць! Закружымся ў віхры вальса апошні раз… да заўтра… я прыйду… ох! я прыйду!..
Мацальскі. Пачакайце–ж! Дайце ж мне хоць піва выпіць.
Уршуля. Пойдзем! пойдзем!
Зьява 16
Мяшочак і Гаўдэнт.
Гаўдэнт
Зьява 17
Мяшочак, пасьля Гаўдэнт і Магдалена.
Мяшочак
Гаўдэнт
Магдалена. Ну, пусьці! Чаго хваціў як вар'ят за руку?
Гаўдэнт. Я цябе пытаюся, што ўсё гэта значыць?
Магдалена. Ну чаго дурыш? Што значыць?
Гаўдэнт. А вось чаго ты прыклеілася да гэтага графа?.. Глядзі ты мне!
Магдалена. А гэтага–ж што такое?! Ты пьяны, ці што? Хто прыклеіўся? Ён танцуе са мной, бо я найляпей за ўсіх танцую, а яны ўсе як козы скачуць.
Гаўдэнт. А куды гэта ён прасіў цябе прысьці, га? На рандаву? Я табе пакажу рандаву!
Магдалена. Прыйсьці? Калі? Першы раз чую.
Гаўдэнт. Але! «Першы раз чую!» А я вось, сідзячы там за канапай, усё вельмі добра чуў.
Магдалена
Гаўдэнт. Ты мне зубы не загаварывай, а скажы мне вось, чаму ён казаў табе «ты»? Скуль–гэткае ўжо блізкае знаёмства?
Магдалена. Што?! Нічога падобнага! У цябе мусіць ужо ў вушох зьвініць ад злосьці або ты аглох.
Гаўдэнт. Не! Я добра чуў, як ён казаў табе «ты»… А чаму ён называў цябе «пумпачка»? Га? Можа й гэта няпраўда?
Магдалена. Казаў «пумпачка?» Вось далібог не памятаю… Ну, калі казаў «пумпачка», значыцца ёсьць такое слова.
Гаўдэнт. А я не хачу, каб ён называў цябе «пумпачкай»! Чуеш?
Магдалена. Вось яшчэ чаго! Ты думаеш, граф будзе цябе пыгацца, што ты хочаш, а чаго ня хочаш… Падумаеш! Фігура вялікая!
Гаўдэнт
Магдалена. Што?! Як ты сьмееш казаць мне гэтакае! Мы зусім не цалаваліся, а граф навучаў мяне скакаць адзін новы загранічны танец — «тіп–топ».
Гаўдэнт. Але!
Магдалена
Гаўдэнт
Магдалена. О! ужо пачаў свае охі ды ўздохі! А калі–б спытацца: чаго? — дык дальбог няма ведама.
Гаўдэнт. Магдзя! зашто мучаеш мяне? Зашто?! Я–ж табе сягоньня купіў матэрыі на спадніцу, думаў зрабіць сабе новыя портачкі, але вось купіў табе на спадніцу, бо сягоньня твае імяніны: для цябе я купіў гэтага віна, якога ніхто піць не хацеў, праз цябе я брытвай парэзаўся, — я для цябе ўсё, а ты што? Ты з гэтым графам шашні заводзіш!.. Ах, Божа мой! Божа мой!
Магдалена. Ну, ужо пачаў стагнаць, быццам скуру хто з яго абдзірае!
Гаўдэнт. Ты сэрца мне з грудзей выдзіраеш, гадаўка ты!
Магдалена. Калі ласка! Толькі бяз гэтакіх хамскіх слоў! Вось яшчэ чаго! Лаяцца пачаў! «Гадаўка!» Падумаеш!.. Сам ты гад, хам, мужык!
Гаўдэнт. Палятуха!
Магдалена. Мядзьведзь касалапы! Стары чорт!
Гаўдэнт. Магдзя! Змоўкні, бо не стрываю!
Магдалена. А што? біць будзеш? Ну, толькі папрабуй!
Гаўдэнт. А вось і папрабую! Памятаеш, як раз…
Магдалена. Ну, папрабуй!.. Пры людзёх не пасьмееш!
Гаўдэнт. А вось і пасьмею!
Магдалена. Ня сьмей! Не чапай!.. Буду крычаць!.. Сорамна… там граф… пачуе…
Зьява 18
Мяшочак, Гаўдэнт, Магдалена, Мацальскі і інш. госьці.
Мацальскі
Гаўдэнт
Мацальскі
Гаўдэнт. Я табе пакажу! Ня будзеш ты баб цягцуць да сябе ў госьці! Ня будзеш ты больш з бабамі ў кутох цалавацца! Бачылі яго! А яшчэ граф!
Уршуля
Гаўдэнт. А вы чаго тут лезеце? Ніхто–ж вас не чапае, дык сядзеце ціха і ня лезьце!
Мяшочак
Магдалена
Гаўдэнт
Магдалена
Мацальскі
Уршуля
Акт III
Зьява 1
Мацальскі
Мацальскі
Зьява 2
Мацальскі і Уршуля.
Уршуля
Мацальскі
Уршуля
Мацальскі
Уршуля. Можа вам гэта здаецца дзіўным, што я, знайшоўшы ў сваей торбачцы вашы запросіны, так адразу да вас прыйшла? Але ў мяне такая ўжо арыгінальная натура! Я шукаю перажываньняў… Толькі, калі ласка, вы, граф, не падумайце аба мне нічога дрэннага!.. Я толькі так… бо вы, граф, такі незвычайны чалавек! такі не так, як іншыя, а апроч таго…
Мацальскі
Уршуля. А дзе–ж вашы слугі?
Мацальскі. Мае слугі? Дзе–ж мае слугі?.. Ах, праўда!.. Я пусьціў свайго лёкая на вечарыну, няхай хлопец пагуляе сябе трохі
Уршуля. Ах, якое ў вас добрае сэрца, граф!
Мацальскі. О, але! Як я прызываўся ў салдаты, дык доктар, аглядаючы мяне, сказаў: о! у яго сэрца важнецкае!..
Уршуля. Граф! Чаму вы не запрапануеце мне сесьці?
Мацальскі
Уршуля
Мацальскі. Нічога, глупства, гэта здараецца…
Уршуля. Гэты Залепка надта кепска выхаваны чэлавек. Ён гэтага не разумее, што ёсьць душы, якія бяз доўгага знаёмства, бяз лішніх слоў, ад аднаго першага погляду адчуваюць сваю блізкасьць.
Мацальскі. Я ня ведаю, чым гэта кончылася, бо ўцёк… Што–ж? гэты вар'ят пабіў сваю жонку?
Уршуля. Не, куды там! Яго мужчыны схвацілі за рукі, а яна ўцякла да суседзяў і дома не начавала… Я цяпер, ідучы да вас, спаткалася з ёю на вуліцы недалёка ад вашай брамы… Я страшэнна засаромілася, баючыся, каб яна не падумала, што я йду да вас. Вы самі разумееце, што злыя людзі могуць падумаць, калі маладая паненка йдзе ў госьці да кавалера.
Мацальскі
Уршуля. Дык я з ёю прывіталася і сказала, што йду на гэты падворак да швачкі… Праўда, калі йдзе аб шчасьце двох людзей, дык можна сказаць няпраўду?
Мацальскі. Выбачайце, але я нічога не разумею… Значыцца, яна ня ведае, што вы пайшлі сюды? Гэта значыцца бяз яе ведама?
Уршуля. Што вы, граф! Як–жаж яна магла аб гэтым ведаць! што вы!
Мацальскі. Ага!
Уршуля. Выбачайце, я не зусім разумею: вы, значыцца хочаце з гэтым хамам пагадзіцца?
Мацальскі. Ну, што ж такое, што ён раз мяне там ляпнуў, але–ж не скалечыў. Калі ён сам першы хоча…
Уршуля. Але скуль жа вам ведама, што ён хоча?
Мацальскі. Як: скуль? Вы–ж, здаецца, гэта казалі.
Уршуля. Я гэтага не казала.
Уршуля
Мацальскі
Зьява 3
Мацальскі і Магдалена.
Мацальскі
Магдалена. А вось запамятала твой адрэс і прыйшла. Ты здаволены, што я прыйшла?
Мацальскі
Магдалена
Мацальскі
Магдалена
Мацальскі. На цябе? А за што–ж на цябе? Ты–ж мяне ня біла!
Магдалена. Ух, як я ненавіджу гэтага… свайго мужа! Фу! мядзьведзь! без ніякага выхавачьня!.. Вось ты зусім іншы чэлавек!
Мацальскі. Ну, ведама, я, можна сказаць, маладзец! Гэтакі, проста кажучы, бон віван!
Магдалена
Мацальскі. Гм… развод? Нашто, пумпачка, развод? Калі глядзець на справу, так кажучы, з погляду, дык можна й без разводу…
Магдалена
Мацальскі. Не, ніхто!.. Гэта я там котку зачыніў, гэта котка мяўкнула.
Магдалена. Не, мне здаецца, што там нехта чыхнуў.
Мацальскі. Чухнуў? Няўжож? Ну, значыць, котка чыхнула. Ну але! гэта котка чыхнула, там ляжыць адзежа і сьмярдзіць нафталінам.
Магдалена. Ах, я так люблю катоў! Пусьці сюды, я з ёю пагуляю.
Мацальскі
Магдалена
Мацальскі. Добра, добра, але пасьля!..
Зьява 4
Мар'янна
Мар'янна
Уршуля
Мар'янна. Якое права? — А вось якое права: гарэлку маю пье, на сьвежыя блінчыкі ў кухню да мяне бегае, як зьбярэцца ў мяне якаясь лішняя копейка, дык зараз да мяне: «панна Мар'янна! зыч! аддам, далібог аддам!»
Уршуля. Выбачайце, але вы аб кім?
Мар'янна. Як аб кім? Ну, ведама, аб ім: графскім лёкаю!
Уршуля. Выбачайце, але я прыйшла да графа.
Мар'янна
Уршуля. Гэта ня ваша справа. Я тут прышла да графа Мацальскага і вам няма да мяне ніякага дзела.
Мар'янна
Уршуля. Ну, я–ж кажу: да графа Мацальскага.
Мар'янна. Да якога графа?
Уршуля. Ах, Божа–ж мой!.. Дык–жа кажу выразна: да Мацальскага!
Мар'янна. Да Ільдэфонса?
Уршуля. Ну але! Да Ільдэфонса Мацальскага.
Мар'янна. Дык–жа і я аб ім кажу. Але які–ж ён граф?
Уршуля. Выбачайце! Мне гэта ляпей ведаць.
Мар'янна. Ха–ха–ха! Вось–жа гад абдурыў. Дык–жа ён толькі служыць лёкаем у графа, а сам графам і ўва сьне ня быў.
Уршуля. Што?! Што я чую? Ён не граф! Ах! ах! ах!
Мар'янна
Уршуля
Мар'янна. Вось цяпер табе і «ах!»
Мар'янна. Ай–ай! Мусіць ужо граф вярнуўся! трэ6а ўцякаць…
Уршуля. Што вы кажыце? Запраўдны граф прыйшоў?.. Ох, Божа мой! Уцякаю… Дзе мой капялюш?
Зьява 5
Мацальскі. Ах, Божа мой! Скандал! Пан прыйшоў!..
Зьява б
Гаўдэнт і Мацальскі
Мацальскі
Гаўдэнт
Мацальскі. А чорт ведае, дзе ваша Магдзя. Што я? стораж вашай жонкі, ці што?!
Гаўдэнт. Яна не начавала дома. Яна начавала тут!
Мацальскі. А што тут? начлежны дом, ці што?
Гаўдэнт
Мацальскі. А я яшчэ раз кажу, што няма… І калі ласка прашу без палкі, бо я паліцыю паклічу.
Гаўдэнт. Я маю права… тут мая жонка, ведаю… Дзе мая жонка?!
Мацальскі
Гаўдэнт. Дзе? дзе яна?
Мацальскі
Гаўдэнт. Ага! Вось я казаў, што яна тут! Не абмыліўся.
Зьява 7
Мацальскі
Мацальскі
Зьява 8
Мацальскі і Магдалена.
Магдалена
Мацальскі
Магдалена. Дзе ён?
Мацальскі
Магдалена. Ах, Божа мой!..
Зьява 9
Мацальскі
Мацальскі. Што–ж мне цяпер рабіць? Вось дык бяда!.. Хіба Мар'янна мне паможа…
Во! ўжо стучыць! ізноў пачне біцца…
Гаўдэнт
Мацальскі. Не магу… Ня ведаю, куды ключ падзеўся.
Гаўдэнт. Ключ сядзіць у дзірачцы.
Мацальскі. Ах, праўда, у дзірачцы…
Гаўдэнт. Дык алівай памазаць…
Мацальскі. Ах, праўда! Добра, я памажу, я зараз памажу…
Зьява 10
Мацальскі і Мар'янна
Мацальскі. Ах, панна Мар'янна! пумпачка, мая! шчасьце маё! Вось у самую пару прыйша. Панна Мар'янна! у панны Мар'янны ёсьць знаёмы паліцэйскі… Панна Мар'янна пабяжыць да яго і скажа, каб ён хутка сюды прыйшоў. Пратаколу пісаць ня трэба, але так толькі крыху напалохала.
Мар'янна. Каго? Яе палохаць?
Мацальскі. Каго панна Мар'янна напалохала?
Мар'янна. Ну–ж гэтую старую, каторая прыйшла сюды да пана Ільдэфонса.
Мацальскі. Але–ж я не аб ёй. Яна нічога… спакойная…
Мар'янна. Чаго яна стучыць? Чаму пан Ільдэфонс йзноў зачыніў яе на ключ?
Мацальскі
Мар'янна
Мацальскі. Алівай памазаць… Цсс! панна Мар'янна! я гэтаму вар'яту сказаў, што ключ зайржавеўшы, засеў у замку і я не магу адчыніць дзьверы, дык ён крычыць, каб мазаць… Што рабіць?
Мар'янна. Які ён? які вар'ят?
Мацальскі, А ведае панна Мар'янна, ёсьць адзін гэтакі вар'ят, бегае з кіём па вуліцы і шукае сваю жонку, — такую ўжо значыцца фіксацыю мае, — ну дык вось парадныя дзьверы былі незачынены, ён уварваўся сюды і крычыць, што тут яго жонка… Дык вось я зачыніў яго на ключ у гэтай каморцы…
Мар'янна
Мацальскі. Зусім вар'ят, панна Мар'янна! Як панна Мар'янна можа думаць… Дык–жа вось… проша паглядзець… Нідзе нікагусенькі няма, ніякай жонкі. Але–ж я панну Мар'янну так люблю, што ніколі ніякае…
Мар'янна. Ну, калі гэта ўсе праўда, што гавора пан Ільдэфонс, дык няма чаго палохацца. Я вар'ятаў не баюся, бо служыла калісь за кухарку ў вар'яцкай бальніцы і шмат іх бачыла… Адчыняйце дзьверы!
Мацальскі
Зьява 11
Мацальскі, Мар'янна, Гаўдэнт, Уршуля
Гаўдэнт
Мацальскі
Мар'янна
Гаўдэнт. Што?! Мая жонка па вуліцы ходзіць?
Мар'янна. Толькі ціха, спакойна. Не, не так ходзіць, як вы думаеце, але так сабе ходзіць, пайшла значыць на спацар… А яе тут няма.
Гаўдэнт. Я ведаю, што яе тут няма. Мне панна Уршуля ўжо ўсё сказала… І выбайчайце, панок, што я вас пакрыўдзіў…
Мацальскі
Гаўдэнт. Але вы самі разумееце, што са мной робіцца! Жонка ўчора як выйшла з хаты, дык дагэтуль не вярнулася… Але яшчэ скажу вам вось што: нашто вы ўсё гэта зрабілі? нашто вы ўсіх нас гэтак ашукалі? нашто вы сказалі, што вы граф?.. «Граф! граф!» — ну што граф? Мы людзі простыя, без царамоніі, мы–бы вас і так добра прынялі, дык нашто задзіраць нос у гару: «Граф! граф!»
Мар'янна
Мацальскі
Гаўдэнт. А яшчэ задурылі галаву панне Уршулі. Якіясь запісачкі, тынды–рынды… Не гожа!.. Калі–б захацелі жаніцца, дык трэба інакш, а не гэтак… Так сорамна, не ганорна.
Мар'янна
Гаўдэнт. Чакайце! А гэта што? Гэта маей жонкі торбачка! Скуль яна тутака?
Мацальскі. Якая торбачка?.. Не! гэта панны Уршулі торбачка.
Уршуля. Не, гэта не мая. Я сваю маю.
Мацальскі. Дык значыць гэта мая торбачка. Я люблю іншы раз гэтак з торбачкай па вуліцы…
Гаўдэнт
Зьява 12
Мацальскі, Мар'янна, Уршуля.
Мацальскі
Уршуля. Садома і Гамора! што тут робіцца!
Мацальскі
Уршуля
Зьява 13
Мацальскі і Мар'янна.
Мар'янна. Пане Ільдэфонс! пачакай пан!
Мацальскі. Ну што–ж? Усе павар'яцелі.
Мар'янна. Павар'яцелі? Быць можа, але я, дзякуй Богу, яшчэ не звар'яцеўшы.
Мацальскі. А я за тое заплаціў ксяндзу за запаведзі!
Мар'янна. Колькі пан Ільдэфонс заплаціў?
Мацальскі. Добра не памятаю, здаецца, што…
Мар'янна. Жулік! Мусіць не даваў на запаведзі, а толькі галаву дурыць ужо трэці месяц.
Мацальскі. Дык–жа панна Мар'янна! я ад шлюбу не адмаўляюся. Я, далібог, калі раз сказаў, дык ужо як ў газэце надрукаваў.
Мар'янна. А жулік! Не пайду я з гэтакім да шлюбу, які ўжо перад шлюбам шашні з бабамі заводзіць.
Мацальскі. Дык–жа панна Мар'янна! Я далібог… Гэта якійсь вар'ят… Тая таксама непрытомная.
Мар'янна. Але! але! круці цяпер пан Ільдэфонс языком, як цялё хвастом.
Зьява 14
Мацальскі, Мар'янна, Гаўдэнт
Гаўдэнт. Знайшоў!! На ложку шпільку жонкі свае знайшоў! Скуль шпілька маей жонкі на ложку?
Мацальскі. А хто яе ведае! Мусі з валасоў вывалілася… Чаго вы ўсе да мяне прычапіліся?
Мар'янна. Пан Ільдэфонс мяне яшчэ добра ня ведаеш. Я тут такую магу зрабіць авантуру, што сам ня рад будзеш. Я пайду да панскага пана, пан Ільдэфонс, і яму ўсё раскажу!
Гаўдэнт
Мацальскі. Ды адчапецеся вы ад мяне! За якуюсь дурную шпільку рабіць гэтулькі крыку!
Мар'янна. Не, пан Ільдэфонс! Я пану гэтага не дарую. Я да графа пайду, я яму ўсё скажу, няхай ён за мяне заступіцца… Я гэтага не дарую!
Гаўдэнт. І я свайго не дарую!
Мацальскі. Пан прыйшоў!
Мацальскі. Іду, іду ўжо!
Акт IV
Зьява 1
Магдалена, Фэлька.
Магдалена
Фэлька. Ну, кажы–ж мне, як усё гэта было?
Магдалена
Фэлька. Ну але!.. Але кажы–ж, што далей?
Магдалена. Ну, значыцца, нічога… Сядзім у салёне, пьем гэтую самую каву, гутарым аб тым, аб сім — раптам… Гаўдэнт убягае! Я аднак пасьпела схавацца ад яго і ўцякла, а ён, Гаўдэнт, нарабіў там шуму, крыку, аж страх!.. Падумай толькі: які скандалісты!.. Ну што за бяда, што я зайшла да графа на шклянку кавы?
Фэлька. Толькі–ж каб ён не даведаўся, што ты начавала ў мяне, а то, не дай Божа, і мне ўстроіць такі самы скандал.
Магцалена. Ну не… не даведаецца…
Фэлька. Што?
Магдалена. Торбачку ў графа пакінула. Вось, калі Гаўдэнт яе там знойдзе, тады ўсё прапала, тады ўжо ня выкручуся!
Фэлька. Гм… гэта дрэнна…
Магдалена. Але дзе–ж я яе пакінула, ня памятаю… Ці прыпадкам яна не засталася на ложку?
Фэлька. На ложку?! Значыцца ты была ў яго спальні?;
Магдалена
Фэлька
Магдалена
Фэлька. А не баішся свайго скандалістага?
Магдалена. Калі толькі торбачкі ён не заўважыў, дык усё будзе добра. Ня ён мне, а я яму такога тут задам фэферу, што аж ну!.. Ну, і пайшлі! ізноў праз кухню, бо ад парадных дзьвярэй ключ у яго.
Зьява 2
Гаўдэнт
Гаўдэнт
Хтож–бы гэта? Можа яна?!
Зьява 3
Гаўдэнт і Уршуля
Уршуля. Пан Гаўдэнт, выбачайце… У вас цяпер такое няшчасьце, а я да вас лезу са сваімі справамі.
Гаўдэнт. Ах, няшчасьце, вялікае няшчасьце, пана Уршуля!
Уршуля. Я вас хацела прасіць, каб вы, пан Гаўдэнт, нікому не казалі аб тым, што здарылася… што я… што я там была…
Гаўдэнт. А нашто казаць! Нікому я не скажу. Што мне да гэтага!.. Сядайце, калі ласка.
Уршуля. Пан Гаўдэнт! Вы здаецца ходзіце да споведзі да ксяндза Кяпкевіча?
Гаўдэнт. Але. Да Кяпкевіча. А вы?
Уршуля. Я таксама да ксяндза Кяпкевіча.
Гаўдэнт. Малады, але спавядае добра.
Уршуля. Ох, як добра!.. Я ня ведаю як мужчын, але нас, паненак, вельмі добра.
Гаўдэнт. Я заўсёды хадзіў адзін раз у год, перад Вялікаднём, але цяпер думаю ў гэтым тыдні пайсьці,—шмат грахоў набралося.
Уршуля. Я вас хацела яшчэ прасіць… Пан Гаўдэнт! Не кажэце ксяндзу Кяпкевічу аб гэтым са мной здарэньні.
Гаўдэнт. А нашто мне?.. У мяне столькі сваіх грахоў!.. А вось Магдзя рэдка ходзіць на споведзі. Добра было–б, каб і яе ўдалося намовіць… Панна Уршуля! Як панна Уршуля думае: ці Магдзя вернецца да мяне?
Уршуля. Пасьля ўсяго таго, што сталася хіба была–бы без ніякага стыду, каб да вас вярнулася, да вас — чэлавека такога набожнага, скромнага… Яна ня ўмее вас ацаніць. А ёсьць душы, якія шукаюць запраўднага каханьня, гэтакага чыстага анельскага збратаньня душ…
Гаўдэнт. Вось я хацеў–бы, каб Магдзя глядзела на справу так як вы: гэткае чыстае збліжэньне двох душ. Але яна хоча чаго іншага… Выпьеце гарбаты, панна Уршуля?
Уршуля. Калі ваша ласка…
Гаўдэнт. Зараз будзе, я падагрэю самавар…
Уршуля. Ах, што вы! Вы самі будзеце ставіць самавар?
Гаўдэнт. Я заўсёды сам, бо Магдзя ня хоча ручкі пэцкаць.
Уршуля. Ах, як–жаж можна! Гэта не мужчынская работа… Дайце мне…
Гаўдэнт. Ну не. Я ўжо прывык.
Уршуля. Але не! Дазвольце мне быць у вас сягоньня за гаспадыню.
Гаўдэнт. Ну добра… Вуглі ў кухні каля печкі.
Уршуля. Добра, добра… я знайду…
Гаўдэнт
Уршуля
Гаўдэнт. Маю.
Уршуля. Ах, такое глупства! Няма аб чым казаць.
Гаўдэнт. Але гэты самавар з фанабэрыяй з ім трэба ўмець, вы можа не патрапіце…
Уршуля. Ах, я ўмею ладзіць ня толькі з самаварнымі фанабэрымі! Я кожную душу адчуваю і кожнага разумею… І калі–б хто палюбіў мяне я–бы была яму вернай прыяцелькай і рабіла для яго ўсё прыемнае.
Гаўдэнт
Уршуля
Гаўдэнт. Што вы? змарыліся?
Уршуля. Абыймеце мяне!
Зьява 4
Гаўдэнт, Уршуля, Магдалена
Магдалена. А! смачнага апатыту!.. можа перашкодзіла?
Уршуля
Магдалена. Што–ж гэта? Жонка толькі на адзін дзень выйшла з хаты, а муж знайшоў ужо сабе другую і цалуецца!
Гаўдэнт. Але–ж гэта не я… гэта не я…
Магдалена
Гаўдэнт
Уршуля
Уршуля. Што?! Ад мяне ўцякаюць? О, выбачайце!.. Каб я толькі хацела!.. Але я ня думаю зажывацца з кожным графскім лёкаем…
Магдалена. Але з чужым мужам!
Уршуля. Але не з графскім лёкаем!
Магдалена. А гэта–ж што за прытычка такая? Это–ж гэта графскімі лёкаямі задаецца? Можа я? Што? можа я?! га?
Уршуля. А ну ведама, што пані Магдалена. Усім ведама.
Магдалена. Што?! Мяне тут абражаюць, а той
Гаўдэнт
Магдалена. Якая торбачка? Дзе торбачка? Там Сам торбачка, калі ня ўмееш бараніць сваю жонку ад напасьцяў. Стаіць як пень дурны… Што можа–б хацеў тут цэлы гарэм устроіць? Бачыце султан які!
Уршуля. Пані Магдалена! няхай пані так не крычыць, бо пані найбольш вінавата…
Магдалена. Што?! не крычаць? Вось–жа буду крычаць! Бо я маю права крычаць. Хто тут гаспадыня? Я! Гэта мая хата і я крычу, а пані, калі не падабаецца, дык можаш сабе йсьці вон!
Гаўдэнт
Уршуля. Што?! Можа яшчэ будзеш за яе заступацца? Прысягаў, што мяне не пакінеш? Прысягаў, пытаюся, ці не?
Гаўдэнт. Я прысягаў… Але, коцік, ня трэба так…
Магдалена. Я ведаю, як трэба… А пані, панна Уршуля, вон пайшла і ня сьмей ніколі больш сюды прыхадзіць—і канец!
Уршуля. Пан Гаўдэнт! Ці вы ня чуеце? Як вы пазваляеце гэтак мяне абражаць?
Гаўдэнт. Ведаеце што панна Уршуля! Ідзеце ўжо сабе дамоў, я ўжо сам самавар пастаўлю.
Уршуля. Эх, вы мужчыны! Гады хітрыя! Чорт вас хіба выдумаў на наша няшчасьце дзявочае! Ніводнаму ўжо з вас ніколі не паверу
Гаўдэнт. Ідзеце ўжо дамоў, панна Уршуля! ідзеце ўжо сабе.
Магдалена
Зьява 5
Гаўдэнт і Магдалена.
Магдалена. Гэта мне падабаецца! Чужому мужу кідаецца на шыю і яшчэ крычыць… Але й ты добры! Як толькі застаўся на адзін дзень без мяне, дык зараз і завёў тут шуры–муры!
Гаўдэнт. Але, коцік, нічога такога не было…
Магдалена. Не дуры галавы! Я бачыла.
Магдалена
Гаўдэнт. Вось ты, коцік–Магдзя, уляцела й ды ўсё крычыш ды крычыш. А несправядліва. Папраўдзе кажучы, дык я павінен крычаць, а не ты.
Магдалена. Чаму–ж гэта? цікавасьць! Таму, што я не начавала дома? Я начавала ў Фэлькі. Не магу–ж я начаваць у аднэй хаце з чэлавекам, які без прычыны на людзей кідаецца. Я баялася, каб ты мяне ў начы не зарэзаў.
Гаўдэнт. Не, не аб тое йдзе… Але вось торбачка…
Магдалена. Што торбачка?
Гаўдэнт. Твая торбачка была ў гэтага лёкая, Мацальскага, ці як яго?
Магдалена
Гаўдэнт. А, коцік, а шпілька? А якім чынам шпілька…
Магдалена. Якая шпілька?
Гаўдэнт
Магдалена. Гэта не мая шпілька!
Гаўдэнт. Як не твая? Я–ж добра ведаю! я ж сам табе купляў гэтыя шпількі.
Магдалена. Вось яшчэ чаго! Што–ж гэты— адна на ўсім сьвеце ёсьць такая шпілька? Шмат такіх шпіляк! Хто яго ведае, чыя гэта шпілька. Выкінь яе вон!.. Або не! дай лепш мне, у мяне не хапае, валасы раскідаюца.
Гаўдэнт. Ты, Магдзя–коцік, на мяне ня гневайся, але калі, ведаеш, як толькі што: ці вечарына, ці маёўка, дык хлопцы каля цябе так і круцяцца, так і круцяцца!
Магдалена. А што–ж? Ты–б мо' хацеў, каб ад мяне ўцякалі так, як ад гэтае панны Уршулі? Ты–ж павінен цешыцца, што твая жонка ўсім падабаецца.
Гаўдэнт
Магдалена
Гаўдэнт. Добрэ, коцік! Я зараз… Хутка будзе…
Зьява 6
Магдалена
Магдалена
Гаўдэнт
Магдалена. Ну добра… Дзьмухай, дзьмухай!
Гаўдэнт
Магдалена
Гаўдэнт
Магдалена